Hoe kunt u de kans op darmkanker verkleinen?

Het grote aantal gevallen van darmkanker in de westerse wereld wordt steeds vaker toegeschreven aan onze levensstijl en voeding. Op dat gebied valt er dus wel het een en ander te doen om het risico te verkleinen.

Weinig rood vlees eten

Er komt steeds meer bewijs dat het eten van rood vlees en vlees dat bewerkt is om het langer houdbaar te maken, de kans op darmkanker vergroot. Rood vlees is rundvlees, varkensvlees en schapen- en geitenvlees, maar ook wild. Bewerkt vlees is vlees dat bijvoorbeeld gezouten, gedroogd of gerookt is; denk dan aan vleeswaren zoals ham, rookvlees, paté, worst of spek.
Voor de meeste mensen is het wat veel gevraagd om voorgoed het eten van biefstuk, of rookworst bij de stamppot op te geven, maar gelukkig hoeft dat niet. Er zijn recent meerdere wetenschappelijke onderzoeken gepubliceerd waaruit naar voren komt dat het eten van hooguit een pond rood vlees of vleeswaren per week het risico op darmkanker niet vergroot. Het gaat hierbij om gaar vlees, dus dat mag rauw iets meer zijn.

Waarom is rood vlees schadelijk?

In het medisch tijdschrift Carcinogenesis van december 2013 is een artikel verschenen dat gebaseerd is op de Netherlands Cohort Study (NLCS), zoals dat naar goed Nederlands gebruik genoemd wordt. Deze studie is in 1986 gestart met 120.852 mensen uit het hele land die toen tussen de 55 en 69 jaar oud waren. De studie onderzoekt de invloed van dieet en andere risicofactoren op het ontstaan van kanker.
De auteurs van het artikel hebben het verband tussen darmkanker en het eten van vlees en met name de hoeveelheid heemijzer onderzocht. Het bleek dat een hogere inname van heemijzer samenhing met een grotere kans op het ontwikkelen van darmkanker.
Maar er spelen meer factoren een rol dan alleen het heemijzergehalte van het vlees. In januari 2014 is er een artikel verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift Food and Chemical Toxicology waaruit blijkt dat de manier waarop rood vlees wordt klaargemaakt ook een rol speelt. Gegrild of gebarbecued vlees is het gevaarlijkst, gevolgd door gebakken vlees. Gebraden vlees levert het minste gevaar op.
Het is al langer bekend dat er kankerverwekkende stoffen kunnen ontstaan in aangebrand voedsel.

Wat is heemijzer?

Heemijzer is een soort ijzer die goed door het lichaam opgenomen wordt. Heemijzer zit in vlees en vooral in rood vlees. In plantaardige voedingsmiddelen zit non-heemijzer, dat eerst in het lichaam moet worden omgezet naar heemijzer.
IJzer is een mineraal dat essentieel is voor het lichaam; een tekort aan ijzer is slecht voor de gezondheid – denk aan bloedarmoede – maar zoals bij zo veel dingen, is een teveel aan ijzer ook weer niet goed. Bij te veel heemijzer kunnen vrije radicalen ontstaan, die celveroudering, DNA-beschadiging en kanker kunnen veroorzaken.

Wat kunnen we in plaats van rood vlees eten?

Wit vlees. Dat is bijvoorbeeld kip en ander gevogelte zoals kalkoen en parelhoen, maar ook konijn, en wild gevogelte zoals fazanten, kwartels en patrijzen. Eend wordt weer tot het rode vlees gerekend, net als haas, vanwege het ijzergehalte.
Maar we hoeven ook niet iedere dag vlees te eten. Twee keer per week vis eten is goed voor hart en bloedvaten, maar weer niet vaker, vanwege het kwik in de zee.